Iemand die onherroepelijk is veroordeeld voor het ombrengen van een ander, mag niet van de overledene erven. Er is dan sprake van een onwaardig erfgenaam. Dat staat in de wet en klinkt meer dan logisch. Maar de bestaande regelgeving is niet expliciet op dit punt en kan leiden tot onwenselijke uitkomsten. Want hoe zit het met iemand die volledig ontoerekeningsvatbaar wordt verklaard en geen gevangenisstraf, maar alleen tbs opgelegd krijgt?
De formulering van artikel 4:3 Burgerlijk Wetboek is duidelijk: een onherroepelijke veroordeling is noodzakelijk om te kunnen spreken van een onwaardig erfgenaam. Van een onherroepelijke veroordeling is geen sprake als het strafbare feit niet aan de dader kan worden toegerekend vanwege een geestelijke stoornis en alleen tbs is opgelegd.
Ondanks de limitatieve opsomming van onwaardigheidsgronden, bieden de maatstaven van redelijkheid en billijkheid de rechter ruimte om in enkele gevallen erfgenamen een erfenis te ontnemen, ondanks dat zij juridisch niet onwaardig waren. Maar hiervan is slechts in zeer uitzonderlijke omstandigheden sprake.
Minister Franc Weerwind (rechtsbescherming) is bezig met een wetsvoorstel om in de toekomst uit te sluiten dat mensen een financieel voordeel mogen halen uit een misdrijf. De directe aanleiding hiervoor is een moordzaak waarbij een man uit Beuningen zijn vrouw wekenlang zo ernstig mishandelde dat ze aan haar verwondingen overleed. Er werd geoordeeld dat de verdachte niet strafbaar is, omdat de doodslag hem wegens ontoerekeningsvatbaarheid niet kan worden toegerekend. Op grond hiervan werd hij ontslagen van alle rechtsvervolging, onder oplegging van de maatregel van tbs. Einduitkomst is dan ook dat hij niet onwaardig is om te erven en dat hij gerechtigd is tot haar nalatenschap. Deze zaak staat ook wel bekend als de Beuningse mantelmoord.
Minister Weerwind wil niet op de concrete rechtszaak ingaan omdat er nog hoger beroep loopt. Maar hij begrijpt dat er hierover maatschappelijke verontwaardiging ontstaat en dat het zeer onrechtvaardig en pijnlijk is voor de nabestaanden. In de eerste helft van 2023 komt minister Weerwind met een wetsvoorstel om dit gat in de wet te dichten.
Vragen
Heeft u vragen naar aanleiding van het voorgemelde? Neem dan contact met ons op, zodat wij in uw belang kunnen meedenken. Indien gewenst, kunt u een kosteloos oriënterend gesprek inplannen met één van onze gespecialiseerde advocaten.
Rechtbank Gelderland 26 januari 2022, ECLI:NL:RBGEL:2022:498.
Bình luận